«Οσο ζω κι αναπνέω δεν θα σταματήσω ποτέ να μιλώ για όσα ζήσαμε οι Ελληνες της Σμύρνης, της Μικράς Ασίας, με τη Φωτιά, τον διωγμό, τον ξεριζωμό μας από τα άγια χώματα, την καταδίκη σε προσφυγιά… Αυτά τα μάτια ώσπου να κλείσουν, θα βλέπουν μπροστά τους τα όσα έγιναν, και δεν συμφέρουν, και το στόμα μου θα μιλά για το άδικο του Ελληνισμού και θα ζητά την επιστροφή εκεί που είδαμε το φως, που μεγαλώσαμε, προκόψαμε, για να χαθούν όλα μέσα στον καπνό και στη φωτιά»… Η Φιλιώ Χαϊδεμένου, η υπεραιωνόβιος σταυροφόρος του νόστου, ήταν η ζωντανή μαρτυρία, η ασίγαστη λαλιά των προσφύγων της πρώτης γενιάς και δεν εφησύχαζε μόνο με τις αναμνήσεις της. Είχε συγκεντρώσει συγκινητικά θυμητικά της πατρίδας και του ελληνικού πληθυσμού που αναγκάστηκε να μπει στα καράβια της προσφυγιάς, δικά της και όσα μπόρεσε να βρει. Εικονίσματα, κεντήματα, στολίσματα, διπλώματα, ένα έργο ζωής που ήθελε μια στέγη γι’ αυτή τη συλλογή-απόδειξη του βίαιου ξεριζωμού. «Αυτό είναι το όνειρό μου», είχε πει σε συνεντεύξεις και τηλεοπτικές εκπομπές, «και δεν πρόκειται να πεθάνω αν δεν γίνει... Γι’ αυτό θέλω να συναντήσω τον πρωθυπουργό κ. Κώστα Καραμανλή, να του ζητήσω να με βοηθήσει». Και η επιθυμία της, όπως γράψαμε στο «Σημειωματάριο» της «Κ» της 4ης Απριλίου 2007 εισακούστηκε. Ο πρωθυπουργός κάλεσε την κυρία Φιλιώ στου Μαξίμου, άκουσε τον καημό της «να κρατήσουμε όλα όσα ήρθαν από την πατρίδα μέσα σε ένα μουσείο που να μιλάει για τον μικρασιατικό πολιτισμό» και δεσμεύθηκε προσωπικά ότι θα φροντίσει μέσω του υπουργείου Πολιτισμού να γίνει το μουσείο. Η συνάντηση έγινε τον Ιούνιο του 2005, οι πρώτες συνεννοήσεις με το ΥΠΠΟ έγιναν επί υφυπουργού Πολιτισμού κ. Πέτρου Τατούλη και συνεχίστηκαν με την πραγματοποίηση του ονείρου της κυρίας Φιλιώς επί υπουργίας Γιώργου Βουλγαράκη. Ο ίδιος ο κ. Κώστας Καραμανλής εγκαινίασε στις 2 Απριλίου ’07 την επανέκθεση του Μουσείου Μικρασιατικού Πολιτισμού, που στεγάζεται στον δεύτερο όροφο τριώροφου μεγάρου στη Νέα Φιλαδέλφεια, όπου το Παγκόσμιο Πολιτιστικό Ιδρυμα Διασποράς Ελληνισμού «Ανδρέας Παπανδρέου», που έγινε επί κυβερνήσεως ΠΑΣΟΚ και δωρήθηκε στον Δήμο Νέας Φιλαδελφείας. Πριν από τα εγκαίνια ο πρωθυπουργός κ. Κώστας Καραμανλής είχε επισκεφθεί τη Φιλιώ Χαϊδεμένου στο καρδιολογικό τμήμα του νοσοκομείου «Αγία Ολγα». Η μεγάλη συγκίνηση είχε κουράσει την καρδιά της. «Κυρία Φιλιώ –της είπε– τα καταφέραμε. Ολα έγιναν όπως τα θέλατε και εμείς πρέπει να σας ευγνωμονούμε επειδή όλα αυτά τα χρόνια είχατε πίστη και κουράγιο να συγκεντρώσετε τις αποδείξεις της ζωής και προκοπής με θεμέλιο την οικογένεια στη Μικρά Ασία. Το νέο Λαογραφικό Μουσείο που φέρει το όνομά της “Φιλιώ Χαϊδεμένου” είναι ένας χώρος μνήμης και αφήγησης για όλα όσα είδε και έζησε στη μικρασιατική γη, εκείνη και χιλιάδες άλλοι Ελληνες που πήραν τη ρότα της προσφυγιάς», είπε στην ομιλία του στα εγκαίνια ο κ. Κώστας Καραμανλής. «Σήμερα ξέρουμε ποιος δρόμος οδηγεί στην ευημερία και στην προκοπή και ποιος σε περιπέτειες και τραγωδίες. Η διαφύλαξη και η μελέτη της ιστορικής αλήθειας είναι ο μόνος τρόπος να διδαχθούμε από το παρελθόν και να αποφύγουμε την αέναη επανάληψη των ίδιων λαθών».Η Φιλιώ Χαϊδεμένου που γεννήθηκε από Ναξιώτη την καταγωγή πατέρα και μητέρα Σμυρνιά, στα Βουρλά της Μικράς Ασίας το 1899, ζούσε με την κόρη της Χριστίνα Δόβα που της χάρισε 2 εγγόνια, την Ελένη και τον Αντώνη και αυτά παντρεύτηκαν και την αξίωσαν να δει τις δισεγγονές της, τη Χριστίνα από την Ελένη, φοιτήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, τη Φιλιώ και τη Δανάη –τα παιδιά του Αντώνη και της Ελένης Δόβα– να σπουδάζουν, η μεν Φιλιώ Πληροφορική στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο και η Δανάη Ιστορία Αρχαιολογίας στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Αυτό που όλοι οι Μικρασιάτες ονειρεύονται, να κάνουν οικογένεια, να αναστήσουν παιδιά και να τα σπουδάσουν, να τα αποδώσουν επιστήμονες στην κοινωνία, το αξιώθηκε η πρόσφυγας πρώτης γενιάς Φιλιώ, η Γιαγιά Φιλιώ, όπως όλη η Νέα Φιλαδέλφεια και η μεγάλη Μικρασιατική οικογένεια την αποκαλεί. Επιπλέον, η Φιλιώ Χαϊδεμένου αξιώθηκε να δει το Μουσείο της να λειτουργεί, να μένει καντήλι αναμένο στη μνήμη για τα όσα έγιναν.
Σήμερα, ημέρα της κηδείας της, το Μουσείο «Φιλιώ Χαϊδεμένου» θα ’ναι κλειστό. Στο σπίτι της, χθες, η εγγονή της κ. Ελένη Αντ. Δόβα απάντησε στο τηλέφωνο. «Πέθανε ήσυχα στον ύπνο της, στο σπίτι της, με εμάς όλους κοντά της». Τι όνειρο να ’βλεπε στη Σκάλα των Βουρλών, δίπλα στη θάλασσα, όπου έπαιζε παιδούλα και όπου έμενε τα καλοκαίρια ο Γιώργος Σεφέρης, το πρώτο μας Νόμπελ, και δεν θέλησε να ξυπνήσει από αυτό το όνειρο; Εκείνη το ξέρει, που έφυγε με την ικανοποίηση του ανθρώπου που έχει κάνει το καθήκον του απέναντι στην προσωπική του ιστορία και σε αυτή της πατρίδας του. Η κηδεία της γίνεται σήμερα, στις 5 το απόγευμα. Η εξόδιος Ακολουθία θα ψαλλεί στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου στη Νέα Φιλαδέλφεια και η ταφή θα γίνει στο Νεκροταφείο του Κόκκινου Μύλου. Παράκληση της οικογενείας αντί στεφάνων να σταλεί το αντίτιμο στο Μουσείο της Γιαγιάς Φιλιώς στη Νέα Φιλαδέλφεια, πληροφορίες τηλ. 210-25.95.155-156. Η «Ενωση Σμυρναίων», έτος ιδρύσεως 1936, θα στείλει και στεφάνι στη Γιαγιά Φιλιώ. Στην κορδέλα πάνω γράφει «Ελεύθερη να γυρίσεις πίσω στα άγια χώματα, Γιαγιά Φιλιώ»...
Σημειωματάριο της Ελένης Μπίστικα, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 7/6/2007
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου